Μήπως είδατε στον ύπνο σας ότι φτάνετε στη δουλειά σας και δεν φοράτε τίποτα ή ότι πήγατε να δώσετε εξετάσεις χωρίς επανάληψη; Εάν θέλετε να αποφύγετε εφιάλτες σαν αυτούς, ίσως θα πρέπει να κοιμόσαστε λιγότερο τη νύχτα. Αυτό λένε τώρα οι επιστήμονες.

Συχνά οι άνθρωποι έχουν εφιάλτες μετά από γεγονότα που τους έχουν ταράξει, και η έρευνα για τους εφιάλτες επικεντρώνεται κυρίως σε άτομα με καταστάσεις όπως η μετατραυματική διαταραχή άγχους (PTSD). Αλλά το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν εφιάλτες κάποια στιγμή, γράφει το Newscientist, ώθησε την Στέφανι Ρεκ  και τους συναδέλφους της στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης να κάνουν μια από τις μεγαλύτερες έρευνες για τους εφιάλτες που έγινε ποτέ στο γενικό πληθυσμό.

Μέσω διαφημίσεων σε μέσα ενημέρωσης και βάσεων δεδομένων ατόμων που ενδιαφέρονται  για μελέτες ύπνου, η ομάδα στρατολόγησε 846 εθελοντές και τους ζήτησε να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο που δημοσιεύτηκε online. Οι συμμετέχοντες έπρεπε να απαντήσουν σε ερωτήσεις όπως πόσες φορές είχαν δει εφιάλτες τις δύο τελευταίες εβδομάδες και πόσο κακοί ήταν. Οι απαντήσεις τους βαθμολογήθηκαν σύμφωνα με μια «κλίμακα σοβαρότητας εφιάλτη».

 Κάθε εθελοντής αξιολογήθηκε επίσης για το PTSD και ρώτησε για άλλες πτυχές της ζωής του, όπως πρόσφατα διαζύγια ή νομικά προβλήματα, την τάση του να ανησυχεί, πόσες ώρες κοιμάται κάθε βράδυ ύπνο παίρνουν και πόσο αλκοόλ πίνει.

Αγχος και ύπνος ελαφρύς

Το πιθανότερο είναι ότι δεν προκαλούν έκπληξη τα ευρήματα της ομάδας που διαπίστωσε ότι η ανησυχία για το μέλλον ή ότι μπορεί κανείς να κάνει λάθη, συσχετίστηκε με τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των περιστατικών εφιάλτη. Οι επιστήμονες δηλώνουν ότι η ανησυχία πριν από τον ύπνο τροφοδοτεί τα όνειρα με αρνητικό περιεχόμενο, αυξάνοντας την πιθανότητα να δει κανείς εφιάλτες, σύμφωνα με την άποψη ότι τα όνειρα αντανακλούν τις εμπειρίες της ζωής, καταγράφοντας τις καθημερινές ανησυχίες του ονειροπόλου.

Η ομάδα των βρετανών επιστημόνων βρήκε, όμως, επίσης μια σύνδεση μεταξύ της εμφάνισης εφιαλτών και ύπνου πάνω από εννιά ώρες τη νύχτα. Η Στέφανι Ρεκ υποστηρίζει ότι ο ύπνος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπορεί να αυξήσει την ποσότητα του ύπνου REM αργά τη νύχτα, που είναι γνωστός και ως ύπνος γρήγορων κινήσεων των ματιών, και είναι η χρονική περίοδος που συνήθως συμβαίνουν οι εφιάλτες.

Εναλλακτικά, το άγχος ενδέχεται να μην προκαλέσει εφιάλτες. Αντίθετα, οι άνθρωποι που έχουν εφιάλτες για κάποιον άλλο λόγο τείνουν να έχουν επίσης διαταραγμένο ύπνο, γεγονός που επιδεινώνει το άγχος τους την επόμενη μέρα και τους κάνει να κοιμούνται περισσότερο κατά την υπόλοιπη εβδομάδα.

Οποιαδήποτε, πάντως, και αν είναι η υποκείμενη σχέση μεταξύ άγχους, εφιάλτη και υπερβολικού ύπνου, μπορεί κανείς να παρέμβει: «Για παράδειγμα, το άγχος μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά με τη χρήση Συμπεριφορικής και Γνωστικής Ψυχοθεραπείας», λέει η Ρεκ, «Και θα ήταν ενδιαφέρον να κάνουμε περισσότερη έρευνα για να διαπιστώσουμε αν έτσι μειώνονται επίσης οι εφιάλτες».

Το αλκοόλ και η άσκηση δεν φαίνεται να έχουν σχέση με την εμφάνιση εφιάλτη. «Αυτό ήταν μια έκπληξη», λέει η Ρεκ. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι το αλκοόλ αυξάνει το ποσό του ύπνου REM κατά το δεύτερο μισό της νύχτας, αυξάνοντας αντίστοιχα τις πιθανότητες να δει κανείς εφιάλτες. Οπότε «χρειάζεται περισσότερη προσοχή».

Δυστυχώς, η ομάδα δεν εξέτασε τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει το βραδινό φαγητό οπότε προς το παρόν εξακολουθεί να υπάρχει το ερώτημα: Το τυρί προκαλεί πραγματικά εφιάλτες ή μήπως πρόκειται για ακόμη έναν αστικό μύθο;