Τεστ αίματος «τρία σε ένα» εξατομικεύει τα φάρμακα για τον καρκίνο του προστάτη
Γιάννης Δεβετζόγλου
Η ειδική εξέταση «λέει» στο γιατρό αν το φάρμακο είναι κατάλληλο για τον ασθενή, αν η θεραπεία θα λειτουργήσει και επιπλέον προειδοποιεί για τυχόν υποτροπές. Το μυστικό της κατάλληλης θεραπείας, σύμφωνα με βρετανούς επιστήμονες, είναι κρυμμένο στο γενετικό υλικό και το νέο τεστ το αποκαλύπτει.
Υπάρχουν αρκετά φάρμακα για την αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη. Ποιο είναι όμως το καταλληλότερο για την κάθε περίπτωση, κανείς δεν μπορεί μέχρι σήμερα να προβλέψει με ακρίβεια. Εκτός βέβαια από μία ειδική εξέταση αίματος «τρία σε ένα», η οποία «λέει» στο γιατρό αν το φάρμακο είναι κατάλληλο για τον ασθενή, αν η θεραπεία θα λειτουργήσει και επιπλέον του χτυπάει καμπανάκι για τυχόν υποτροπές.
Το μυστικό της κατάλληλης θεραπείας, σύμφωνα με βρετανούς επιστήμονες, είναι κρυμμένο στο γενετικό υλικό (DNA) του καρκίνου. Και το νέο τεστ αίματος που ανέπτυξαν μπορεί και το αποκαλύπτει.
Το πρώτο που κάνει η νέα εξέταση, πριν ακόμη ξεκινήσει η θεραπεία, είναι να αποκαλύπτει ποιοι ασθενείς είναι κατάλληλοι και ποιοι όχι για να τους χορηγηθεί το νέο αντικαρκινικό φάρμακο ολαπαρίμπη (το πρώτο που ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων αναστολέων PARP). Το φάρμακο αυτό εδώ και μερικά χρόνια χορηγείται και σε γυναίκες με καρκίνο των ωοθηκών. Δρα σταματώντας την παραγωγή κάποιων ενζύμων, τα οποία επιδιορθώνουν τα καρκινικά κύτταρα που καταστρέφονται. Άρα βοηθά στην καταστροφή τους με έμμεσο τρόπο.
Το δεύτερο που κάνει το τεστ, στη φάση της θεραπείας αυτή τη φορά, είναι να ανιχνεύει πολύ νωρίς ποιοι ασθενείς σταματούν να ανταποκρίνονται. Αυτό συμβαίνει διότι ο καρκίνος είναι «έξυπνος» και μεταλλάσσεται ώστε να αποφεύγει το φάρμακο.
Στην ίδια φάση η εξέταση αυτή μπορεί να «πει» αν ο όγκος έχει σταματήσει να συρρικνώνεται. Κάτι που σημαίνει και πάλι ότι το φάρμακο έχει σταματήσει να δρα. Σε αυτή τη φάση ο γιατρός ξεκινάει θεραπεία με άλλο φάρμακο και δεν ταλαιπωρεί τον ασθενή με κάτι που έχει πάψει να «δουλεύει».
Η εξέταση είναι στην ουσία μία από τις νέες μεθόδους υγρής βιοψίας, η οποία αναλύει το DNA των καρκινικών κυττάρων που βρίσκεται στην κυκλοφορία του αίματος, χωρίς να χρειάζεται να γίνει χειρουργική επέμβαση και να αφαιρεθούν ιστοί για να γίνει η κλασική βιοψία.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ερευνών Καρκίνου (ICR) και του Νοσοκομείου Royal Marsden του Λονδίνου μελέτησαν δείγματα αίματος από 49 ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο προστάτη, οι οποίοι συμμετείχαν στην κλινική δοκιμή της ολαπαρίμπης. Σύμφωνα με όσα δημοσιεύουν στην επιστημονική επιθεώρηση «Cancer Discovery», το νέο τεστ μπορεί να μετατρέψει την ολαπαρίμπη σε εξατομικευμένο φάρμακο ακριβείας για τον καρκίνο του προστάτη. Όπως έχει ήδη φανεί, μερικοί ασθενείς ανταποκρίνονται θετικά στην ολαπαρίμπη, ενώ κάποιοι άλλοι όχι ή ο καρκίνος τους αναπτύσσει αντίσταση. Το νέο τεστ «καταλαβαίνει» πότε και ποιος ασθενής ωφελείται από το νέο φάρμακο.
«Αναπτύξαμε ένα ισχυρό τριπλό τεστ το οποίο στο μέλλον μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τους γιατρούς να επιλέγουν θεραπεία, να ελέγχουν κατά πόσο έχει αποτελέσματα και να παρακολουθούν τον καρκίνο σε βάθος χρόνου», εξηγεί ο υπέυθυνος της μελέτης Γιόχαν Ντε Μπόνο από το ICR .