Υπέρβαροι όλου του κόσμου, κοιμηθείτε για να αδυνατίσετε!
Κι όμως, ο βραδινός ύπνος μπορεί να αποδειχτεί ανέλπιστο όπλο στον αγώνα κατά της παχυσαρκίας και των προβλημάτων που δημιουργεί.
Για την Τέσα το πάχος ήταν ανέκαθεν ιδιαίτερα οδυνηρό: από την πρώτη στιγμή που άρχισαν να την κοροϊδεύουν οι συμμαθητές της στο Δημοτικό μέχρι τον πανικό που ένιωσε όταν άρχισε να βγαίνει ραντεβού με τον πρώην φίλο της. Πατώντας τα 40 της χρόνια υπέφερε ήδη από οστεοαρθρίτιδα. Και τώρα η 54χρονη ήδη νεοϋορκέζα ταλανίζεται από έναν άλλο βραχνά που ακούει στο όνομα «αϋπνία».
Οπως επισημαίνει η Μελίσα Παντίκα στο ozy.com, οι επιστήμονες είχαν καταλήξει εδώ και καιρό στο συμπέρασμα πως σωματικό βάρος και ύπνος σχετίζονται κάπως, πρόσφατα όμως ανακάλυψαν πως ο εφιάλτης της αϋπνίας και η παχυσαρκία συνδέονται πιο στενά από ό,τι νόμιζαν και αποτελούν το Νο 1 ενδημικό φαινόμενο όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και γενικότερα στο δυτικό κόσμο.
Και τώρα όλο και περισσότεροι επιστήμονες επισημαίνουν την ανάγκη ο ύπνος να μπει στον αγώνα κατά της παχυσαρκίας και τονίζουν πως όταν ανακαλυφθεί ο τρόπος να επηρεάζεται κατά βούληση τόσο ο ύπνος όσο και η όρεξη, οι γιατροί στο μέλλον θα είναι σε θέση να συνταγογραφούν χάπια για να καταπολεμήσουν το τεράστιο αυτό πρόβλημα.
Οι σχετικές έρευνες δίνουν πολλές ελπίδες. Το 2012 ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Λαβάλ του Κεμπέκ ανακάλυψαν πως μπορούν να συνδέσουν το βάρος που έχασε μια ομάδα παχύσαρκων ατόμων με τις ώρες που κοιμήθηκαν, ενώ άλλοι συνάδελφοί τους από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας του Καναδά ανακάλυψαν ότι άτομα που παρακολούθησαν συνεδρίες στο πλαίσιο μιας θεραπείας με στόχο να βελτιώσουν τον ύπνο τους, εργάζονταν πιο ευχάριστα και ξυπνούσαν λιγότερες φορές τη νύχτα για να τσιμπήσουν κάτι από το ψυγείο.
Το Κινεζικό Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ ξεκινάει ένα πείραμα που ερευνά κατά πόσο ένα ετήσιο πρόγραμμα καλύτερου ύπνου για ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 (οι οποίοι έχουν μεγάλες πιθανότητες να αναπτύξουν παχυσαρκία) θα βελτιώσει τα αποτελέσματα των τεστ ανίχνευσης σακχάρου στο αίμα τους και θα μειώσει τον κίνδυνο να αναπτύξουν καρδιακές παθήσεις, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και διαβήτη τύπου 1, μια πιο επικίνδυνη μορφή της νόσου όπου η χορήγηση ινσουλίνης είναι απαραίτητη.
Τώρα πλέον ο κόσμος έχει αρχίσει να αναγνωρίζει πως η αϋπνία βρίσκεται στη βάση πολλών προβλημάτων που βασανίζουν το σύγχρονο άνθρωπο, τα οποία εκτείνονται από την παραγωγικότητα στην εργασία μέχρι τα αυτοκινητικά δυστυχήματα. Σε αρκετές εταιρίες οι υποψιασμένοι διευθυντές μάρκετινγκ ρωτούν τους παχύσαρκους εργαζομένους για την ποιότητα του ύπνου τους. Οι γιατροί όμως δεν έχουν καιρό για τέτοιου είδους «ανακρίσεις».
Ο Χόλυ Λόφτον, διευθυντής του Προγράμματος Διαχείρισης Βάρους στο Ιατρικό Κέντρο Λάνγκον του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, που βοηθά την Τέσα να διαχειριστεί την παχυσαρκία της, θεωρεί πως η κατάσταση αλλάζει στο βαθμό που η παχυσαρκία αυξάνεται και πολλές συνδικαλιστικές οργανώσεις δημοσιεύουν πρωτόκολλα διαχείρισης βάρους τα οποία περιλαμβάνουν ως υποχρεωτική τη θεραπεία για διαταραχές ύπνου στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, όπου εμπλέκονται όλο και περισσότερο ειδικοί ψυχολόγοι για τον ύπνο.
Και σε αρκετά μέρη του κόσμου οι γιατροί που είναι επιφορτισμένοι με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας ασχολούνται με την πληροφόρηση του πληθυσμού σχετικά με την «υγιεινή του ύπνου», που περιλαμβάνει συμβουλές όπως να κλείνουν το κινητό τους και να μη δέχονται τηλεφωνήματα τουλάχιστον μία ώρα πριν πέσουν γνα κοιμηθούν.
Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών και Προληπτικής Φροντίδας, πάνω από 1 στους 3 Αμερικανούς είναι παχύσαρκος, πράγμα που τους θέτει αντιμέτωπους με ένα φάσμα φονικών ασθενειών, που εκτείνεται από τα καρδιοαγγειακά νοσήματα μέχρι τον καρκίνο. Παρόλο που η ιερή συνταγή για το χάσιμο βάρος «λιγότερο φαΐ-περισσότερη κίνηση» έχει αποδειχτεί αρκετά αποδοτική, τα αποτελέσματα από άνθρωπο σε άνθρωπο διαφέρουν.
Εδώ και μία δεκαετία οι ερευνητές αναρωτιούνται αν η βελτίωση του ύπνου θα μπορούσε να αναστρέψει αυτή την τάση, με αναλύσεις ευρείας κλίμακας που συνέδεαν την έλλειψη ύπνου με την παχυσαρκία. Κάποιοι άλλοι συνέδεσαν επίσης την έλλειψη ύπνου με αυξημένη δραστηριότητα στις περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την όρεξη και υψηλότερα επίπεδα στρες και την παρουσία ορμονών στο αίμα που αυξάνουν την όρεξη.
Η Τζένιφερ Τέσκε, επίκουρη καθηγήτρια διαιτολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, χαρακτηρίζει το ερευνητικό πεδίο ως «ραγδαία αναπτυσσόμενο» καθώς οι Αμερικανοί γίνονται όλο και πιο σωματώδεις και όλο και πιό… νυσταλέοι. Και ένα γκάλοπ του 2013 αποκάλυψε πως το 40% των Αμερικανών κοιμάται λιγότερο από το ελάχιστο των επτά ωρών που συνιστούν οι γιατροί για τη διατήρηση της καλής υγείας.
Οπως συμβαίνει σε όλες τις περιπτώσεις αντιμετώπισης χρονίων παθήσεων, οι επιστήμονες χρειάζεται να προβούν σε μακροπρόθεσμες θεραπείες. «Η παχυσαρκία δεν εξελίσσεται εν μια νυκτί» επισημαίνει ο Μπερντ Σούλτις, ενδοκρινολόγος στο Ιατρικό και Χειρουργικό Κέντρο στην Ελβετία. Ομως οι επεμβάσεις που επιχειρήθηκαν μέχρι στιγμής δεν κράτησαν όσο διάστημα διαρκεί η εξέλιξη της παχυσαρκίας -συνήθως αρκετά χρόνια- και δεν γνωρίζουμε για πόσο διαρκούν τα αποτελέσματά τους.
Επίσης η αποτίμηση της αποτελεσματικότητάς τους είναι δύσκολη, καθώς είναι δυσχερές να μετρήσουμε και να ερευνήσουμε επακριβώς τον ύπνο στο σπίτι μας. Η έρευνα της Τέσκε φτάνει μέχρι το βιοχημικό επίπεδο, εστιάζοντας σε ένα νευροδιαβιβαστή που επιταχύνει την απώλεια βάρους στο βαθμό που αυξάνεται η φυσική δραστηριότητα. Οι έρευνές της θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα χάπι που διεγείρει αυτόν το νευροδιαβιβαστή, όμως μπορεί να κάνει χρόνια να τελεσφορήσει.
Εν τω μεταξύ η Τέσκε δοκιμάζει πώς τα σκευάσματα που βοηθούν τον ύπνο επηρεάζουν την αύξηση βάρους, την πρόσληψη φαγητού και τη δαπάνη ενέργειας. Μέχρι στιγμής πάντως τα σκευάσματα αυτά φαίνεται πως διαταράσσουν την ισορροπία. «Δεν θέλουμε να λύσουμε ένα πρόβλημα και να χειροτερέψουμε ένα άλλο» υπογραμμίζει η Τέσκε. Οσον αφορά την Τέσα μπορεί να μην είναι ενθουσιασμένη με την προοπτική να χαπακώνεται, δηλώνει όμως πως «οτιδήποτε βοηθάει δεν μπορεί παρά να είναι ευπρόσδεκτο…»