Πριν από 140 εκατ. χρόνια άνθισε το πρώτο λουλούδι του κόσμου
Κική Τριανταφύλλη
Ενα άνθος 140 εκατομμυρίων ετών που μοιάζει εντυπωσιακά με νούφαρο ήταν η μητέρα (και ο πατέρας) κάθε ανθοφόρου φυτού που ζει σήμερα, πιστεύουν οι επιστήμονες.
Στην πραγματικότητα δεν έχουν βρεθεί απολιθώματα του πρώτου λουλουδιού που εμφανίστηκε στοπν πλανήτη μας, οι επιστήμονες, όμως, κατάφεραν να το περιγράψουν μετά από την ανάλυση ενός τεράστιου όγκου βοτανικών δεδομένων. Τα ανθοφόρα φυτά εξελίχθηκαν σχετικά πρόσφατα κατά την εποχή των δεινοσαύρων, φωτίζοντας την μονοτονία ενός πλανήτη στον οποίο μέχρι τότε κυριαρχούσαν οι φτέρες, και τα βρύα.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, τα πρώτα αγγειόσπερμα ή ανθοφόρα φυτά είχαν μια απλή διάταξη πετάλων και περιείχαν αρσενικά και θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα. Η εμφάνισή τους είχε δραματική επίδραση στα οικοσυστήματα και στο κλίμα και οδήγησε στην ταχεία εξέλιξη των επικονιαστικών εντόμων. Σήμερα, τα αγγειόσπερμα αντιπροσωπεύουν το 90% όλων των χερσαίων φυτών και είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση των ειδών της χλωρίδας και της πανίδας.
Ωστόσο, υπάρχουν πολύ λίγα απολιθώματα των πρώτων λουλουδιών (τα πιο παλιά είναι 40 εκατ. ετών) και η προέλευσή τους είναι ακόμα ελάχιστα κατανοητή.
Μια απλοποιημένη μορφή της εξέλιξης των αγγειόσπερμων όπως παρουσιάστηκε από τους γάλλους επιστήμονες
Η νέα μελέτη, διενεργήθηκε από μια επιστημονική ομάδα του γαλλικού Πανεπιστημίου Paris-Sud με επικεφαλής τον δρ Ερβέ Σοκέ. Οι γάλλοι επιστήμονες συνδύασαν μοντέλα εξέλιξης λουλουδιών με πληροφορίες από μια τεράστια βάση δεδομένων των σημερινών λουλουδιών. Η εικόνα του ανακατασκευασμένου παρθένου λουλουδιού τους παρουσιάστηκε στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Nature Communications.
Εξωτερικά, το αρχαίο λουλούδι μοιάζει με νούφαρο. Βασικό χαρακτηριστικό του είναι τα πολλαπλά πεταλοειδή σχήματα που είναι διατεταγμένα σε ομάδες των τριών σχηματίζοντας ένα κλειστό όργανο (ύπερος). Στο κέντρο του λουλουδιού υπήρχαν (αρσενικοί) στήμονες, που παράγουν γύρη, και μια σπείρα από ανυψωμένους (θηλυκούς) ανθήρες. Τα αρσενικά και τα θηλυκά όργανα ήταν διαχωρισμένα μεταξύ τους.
Οι ερευνητές έγραψαν: «Παρά τις ομοιότητες με μερικά λουλούδια που υπάρχουν σήμερα, δεν υπάρχει κανένα είδος με τον ίδιο, ακριβώς, συνδυασμό χαρακτήρων».
Το μοτίβο των πετάλων, που παρουσιάστηκε, στην ουσία αμφισβητεί την πεποίθηση πολλών εμπειρογνωμόνων ότι πρώτα εξελίχθηκαν τα σπειροειδή πέταλα και αργότερα δημιουργήθηκαν οι σπειροειδείς δομές. Τώρα όμως υποστηρίζεται το αντίστροφο, ότι δηλαδή πρώτες δημιουργήθηκαν οι σπείρες.
Η ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα: «Η προέλευση των αγγειόσπερμων λουλουδιών παραμένει ένα από τα πιο δύσκολα και πιο σημαντικά ανεπίλυτα προβλήματα στην εξελικτική βιολογία. Αυτά τα αποτελέσματα είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για την κατανόηση της προέλευσης της ποικιλότητας και της εξέλιξης της χλωρίδας στα αγγειόσπερμα συνολικά».