Η τελευταία εμπειρία που είχε η Λατινική Αμερική με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ήταν οδυνηρή.
Γράφει ο Ιάσων Πιπίνης
Στις αρχές του 2000 η Αργεντινή, που είχε συμφωνήσει με το Ταμείο ένα πακέτο οικονομικής βοήθειας, κήρυξε πτώχευση. Ακολούθησε κλείσιμο των τραπεζών, δέσμευση λογαριασμών (γνωστό ως «κοραλίτο»), λεηλασίες και κοινωνικό χάος. Ο πρώην πρόεδρος της Αργεντινής Φερνάντο Ντε Λα Ρούα, στα χέρια του οποίου έσκασε η βόμβα της χρεοκοπίας, σε μια συνέντευξή του μου είχε πει πως η Αργεντινή χρησιμοποιήθηκε τότε από το ΔΝΤ ως «πειραματόζωο».
Η χρεοκοπία της Αργεντινής σημειολογικά χρησιμοποιήθηκε από πολλούς ηγέτες της Αριστεράς στη Λατινική Αμερική για πολιτική προπαγάνδα. Το ελικόπτερο με το οποίο ο Ντε Λα Ρούα έφυγε από το προεδρικό Μέγαρο (γνωστό και ως Κάσα Ροσάδα) έγινε παγκόσμιο σύμβολο της απαξίωσης του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος. Η εικόνα του ελικοπτέρου βρισκόταν στα πανό σε πολλές διαδηλώσεις των «αγανακτισμένων» στην Ελλάδα και χρησιμοποιήθηκε σε αντιμνημονιακές συγκεντρώσεις, την εποχή που ο ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν ακόμη στην αντιπολίτευση. Κάπως έτσι, στο προσκήνιο ήρθαν οι λαϊκιστές ηγέτες του ποπουλισμού. Στη Λατινική Αμερική και στην Ευρώπη.
Σήμερα, το ΔΝΤ εμφανίζεται ξανά να «παζαρεύει» με τον κεντροδεξιό πρόεδρο της Αργεντινής Μαουρίσιο Μάκρι μια νέα συμφωνία, περίπου 17 χρόνια μετά την αργεντινή χρεοκοπία. Στη Βενεζουέλα, ο ανεξάρτητος υποψήφιος της αντιπολίτευσης για την προεδρία, Χένρι Φάλκον, υπόσχεται να ζητήσει οικονομική βοήθεια από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα αν καταφέρει να κερδίσει τον Μαδούρο.
Και στις δύο περιπτώσεις για περίπου 15 χρόνια κυβέρνησαν οι ποπουλιστές, οι αριστεροί εθνικιστές που εμφανίστηκαν ως Μεσσίες και πειραματίστηκαν με την οικονομία και τους δημοκρατικούς θεσμούς. Στη μεν Αργεντινή ο Νέστωρ Κίρσνερ και μετέπειτα η σύζυγός του Κριστίνα Κίρνσερ και στη Βενεζουέλα ο Ούγκο Τσάβες και στη συνέχεια ο Νικολάς Μαδούρο. Παρά τα θετικά βήματα που έγιναν αρχικά, η οικονομία και στις δύο περιπτώσεις κατέρρευσε λόγω της αποτυχημένης οικονομικής πολιτικής που εφάρμοσαν και φυσικά λόγω της τεράστιας διαφθοράς. Πάνω στα ερείπια που άφησαν οι ποπουλιστές το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εμφανίζεται -για άλλη μια φορά- ως σωτήρας.
Στην Αργεντινή, οι τελευταίες οικονομικές μεταρρυθμίσεις του συντηρητικού Μάκρι φαίνεται πως δεν είναι ικανές για να ανορθώσουν την οικονομία και η «βοήθεια» του ΔΝΤ μοιάζει αναπόφευκτη. Ομως, τα ανταλλάγματα που θα ζητήσει από τη χώρα αναμφισβήτητα θα είναι σκληρά μέτρα λιτότητας, γεγονός που αναμένεται να ανοίξει έναν νέο κύκλο πολιτικής αστάθειας και κοινωνικής αναταραχής. Το ίδιο θα συμβεί και στη Βενεζουέλα, αν βέβαια πρώτα υπάρξει κυβερνητική αλλαγή.
Την δεκαετία του ’80 στη Λατινική Αμερική, γνωστή και ως «δεκαετία του χρέους», το ΔΝΤ επέβαλε σκληρά μέτρα λιτότητας για να αντιμετωπίσει το οικονομικό χάος που άφησαν οι ακροδεξιοί δικτάτορες και οι δεξιές διεφθαρμένες εκλεγμένες κυβερνήσεις. Η τεράστια κοινωνική αναταραχή που ακολούθησε έφερε στην εξουσία τους πολιτικούς «χωρίς γραβάτες» της Αριστεράς, όπως ο Ούγκο Τσάβες. Με τον ίδιο τρόπο, αλλά αυτή τη φορά πάνω στα ερείπια που οι ίδιοι άφησαν, η Αριστερά αναμένεται να πάρει πολύ σύντομα και πάλι τη ρεβάνς, υποσχόμενη να διώξει το ΔΝΤ και τη λιτότητα. Και η Ιστορία επαναλαμβάνεται.
